Biuletyn Informacji Publicznej
Województwa Łódzkiego

• ankieta
  (Wypełnioną ankietę prosimy składać do Departamentu Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki,
  ul. Traugutta 25)
• prezentacja PowerPoint Programu (ZIP ~4 MB)

1. Geneza programu.

Program jest kontynuacją i uzupełnieniem ogólnopolskich programów upowszechniania i rozwijania sportu wśród dzieci i młodzieży i bezpośrednio nawiązuje do programu, realizowanego z sukcesem przez ostatnie 14 lat przez organy właściwe ds. kultury fizycznej, pn: „Sport wszystkich dzieci” oraz nowych programów budowy wielofunkcyjnych boisk sportowych m.in. „Moje Boisko Orlik-2012” i „ Blisko Boisko”. W 2004 r. Polska stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Stworzyło to nowe szanse rozwoju, ale postawiło też nowe wyzwania. Od nas zależy czy będziemy w stanie konkurować z wysoko rozwiniętymi krajami Europy i świata. Bardzo ważnym elementem jest właściwy stosunek decydentów (posłów, senatorów, przedstawicieli rządu, samorządów, komisji sejmowych) do wychowawczej roli kultury fizycznej i sportu. W latach 2007-2013 szczególnie samorządy regionalne odgrywać mogą znaczącą rolę w procesie rozwoju kultury fizycznej i sportu. To od nich zależeć będzie czy środki z Unii Europejskiej wykorzystane zostaną na rozwój infrastruktury sportowej , szkolenie i doskonalenie zawodowe kadry nauczycieli, trenerów i instruktorów oraz dofinansowanie zajęć sportowych realizowanych w szkołach i klubach sportowych. Dotychczasowe wyniki badań i analiz wskazują, że podstawową barierą w rozwoju kultury fizycznej jest brak sprzętu i bazy sportowej oraz środków materialnych na opłacenie trenerów i udział w zawodach sportowych. Twórcy programu wychodząc naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom w tym obszarze opracowali system umożliwiający dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej szkolenia nauczycieli, organizacji pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęć sportowych oraz organizacji imprez sportowo-rekreacyjnych zagospodarujących czas wolny dzieci i młodzieży.

Kolejnym wyzwaniem, jakie pojawiło się w ostatnich latach, jest problem agresji i patologii wśród dzieci i młodzieży. Prof. Janusz Czapiński w raporcie z badań pt. „Szkoła bez przemocy” przeprowadzonych w latach 2006-2007 wykazał, że co dziesiąty uczeń był ofiarą agresji ze strony kolegów. Jednocześnie 18% chłopców i 12% dziewcząt kończących gimnazjum stwierdziło, że dość systematycznie bierze narkotyki. W szkołach ponadgimnazjalnych takich uczniów jest już około 30% . Jednak najbardziej niepokojący jest problem z alkoholem. Wśród 15-latków ponad 60% przyznaje się do picia w ciągu ostatniego roku a 40% przyznaje, że piło alkohol w ciągu ostatniego miesiąca. Do tego samego przyznało się też 20% 13-latków. Wzrosła również agresja między uczniami a nauczycielami. Z 14% do 19 % wzrosła grupa nauczycieli przyznających, że byli przez uczniów prowokowani do wybuchu gniewu, a procent nauczycieli wskazujących, że uczniowie ignorują ich polecenia, wzrósł z 20 do 29. Wzrosły również wskaźniki dotyczące przemocy ze strony nauczycieli oraz agresji między uczniami. Jednocześnie w ciągu roku z 49% do 39% spadła grupa uczniów, którzy lubią chodzić do szkoły. Spadły również wskaźniki dotyczące współpracy między nauczycielami a uczniami. Wyniki badań pokazały, że zamiast pedagogiki opartej na drylu i karach, lepiej jest zastosować metody wychowawcze oparte na nagrodach. Należy zatem stworzyć system, w którym szkoła promuje aktywność społeczną uczniów i buduje podstawy społeczeństwa demokratycznego, odpowiedzialnego za los wspólnoty obywateli. Stwarzać ma również system zachęt, który uruchomi dziesiątki inicjatyw lokalnych w poszczególnych szkołach. Kultura fizyczna i sport są doskonałym narzędziem do takiego modelu wychowania. Już w XIX-wiecznej Anglii Thomas Arnold oddał organizację zawodów sportowych w ręce samorządów szkolnych i zamienił w ten sposób energię uczniów skierowaną na bunty w szkołach, na pozytywne działanie wychowawcze w obrębie sportu. Doświadczenia te wykorzystał Pierre de Coubertin, tworząc podstawy Nowożytnego Olimpizmu. Dzisiaj również muszą być podjęte działania w zakresie przeciwdziałania agresji i patologiom wśród młodego pokolenia. Dysponujemy doświadczeniami zebranymi w innych państwach. Władze Nowego Jorku, chcąc zmniejszyć poziom przestępczości zaczęły budować w całym mieście boiska do koszykówki zamiast zatrudniać setki kolejnych policjantów. Spowodowało to znaczne zmniejszenie przestępczości i patologii szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Udowadnia to tezę, że sport jako element zagospodarowania czasu wolnego spełnia istotna rolę w procesie profilaktyki i resocjalizacji młodego pokolenia.

Nowym problemem – o co najmniej dwuwymiarowym charakterze, zdrowotnym i społecznym – staje się nadużywanie przez dzieci i młodzież napojów energetyzujących i substancji wzmacniających. Presja reklamowa oraz niski poziom wiedzy o tych substancjach prowadzi do pojawienia się problemu uzależnienia od tego typu środków. Jak wykazały badania „Fundacji PEDAGOGIUM” i Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora, już niemal 1/3 respondentów deklaruje częste a niemal 8% systematyczne przyjmowanie tego typu środków. Za szczególnie niebezpieczne uznać należy coraz częstsze sięganie po substancje wzmacniające w okresie egzaminacyjnym np. egzaminów gimnazjalnych, maturalnych, sesji na wyższych uczelniach. Obserwowany brak asertywności oraz nieprzestrzeganie przez dzieci dopuszczalnych dawek tych substancji będzie rodził w przyszłości poważne następstwa zdrowotne, oraz może, czego dowodzą cytowane badania prowadzić do szybszego sięgania po silniejsze substancje psychoaktywne, w tym narkotyki.

 Zasadnym zatem jest podjęcie tego problemu w działaniach edukacyjno-profilaktycznych, promujących zdrowy styl życia i stałą troskę o prawidłowy rozwój psychomotoryczny dzieci i młodzieży. Dodatkowym problemem do rozwiązania w obszarze systemu zdrowia jest brak wystarczającej opieki medycznej i badań profilaktycznych dla młodzieży biorącej udział w rywalizacji sportowej, zarówno na poziomie sportu kwalifikowanego, jak i sportu powszechnego organizowanego przez szkoły i kluby sportowe. Wskazane jest usprawnienie systemu umożliwiającego zapewnienie dzieciom biorącym udział w zawodach sportowych badań lekarskich decydujących o dopuszczeniu ich do rywalizacji sportowej.

Program został opracowany i doskonalony  na bazie doświadczeń pilotażu, który jest realizowany w 2008 r. w województwie Warmińsko-Mazurskim.  Założenia programu pilotażowego, które prezentowała Pani Poseł Beata Bublewicz zostały przyjęte 16 stycznia 2007 r. przez Sejmową Komisję Kultury Fizycznej i Sportu. Następnie został podpisany List intencyjny między Wojewodą Warmińsko-Mazurskim i Marszałkiem Województwa, na podstawie którego program pilotażowy pod nazwą „ Przeciwdziałanie poprzez sport agresji i przestępczości wśród dzieci i młodzieży w województwie warmińsko-mazurskim” będzie wdrażany na terenie regionu. Kolejnym krokiem było powołanie Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Agresji i Patologii Wśród Dzieci i Młodzieży, które jest odpowiedzialne za wdrożenie programu na terenie województwa Warmińsko-Mazurskiego. Stowarzyszenie podpisało Listy intencyjne z 42 samorządami, na mocy których do programu przystąpiło ponad 180 szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. W ramach programu pilotażowego wsparciem zostanie objętych ponad 550 nauczycieli wychowania fizycznego, którzy przeszkoleni zostaną na studiach podyplomowych. Zgłosili oni potrzebę realizacji ponad 2 200 godzin sportowych zajęć pozalekcyjnych tygodniowo. Pomoc skierowana będzie również do klubów sportowych i innych podmiotów realizujących cele i zadania programu. Całość programu finansowana będzie ze Środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków samorządów lokalnych. Założenia projektu pilotażowego prezentowane były na spotkaniu w Ministerstwie Sportu i Turystyki w styczniu 2008 r. Minister Sportu i Turystyki powołał zespół pod przewodnictwem Wiceprzewodniczącej Sejmowej Komisji Kultury Fizycznej i Sportu Poseł Beaty Bublewicz. W skład zespołu weszli przedstawiciele Ministerstwa Sportu i Turystyki , Ministerstwa Edukacji Narodowej , Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Agresji i Patologii Wśród Dzieci i Młodzieży, Szkolnego Związku Sportowego i Fundacji Rozwoju Kultury Fizycznej. Zespół pracuje nad założeniami ogólnopolskiego programu oraz treścią porozumienia między-resortowego, na podstawie, którego program będzie wdrażany we wszystkich województwach oraz uzyska wsparcie merytoryczne i finansowe ze strony zainteresowanych ministrów.

2. Zadania programu.

Głównym zadaniem programu jest zredukowanie poziomu agresji i patologii młodego pokolenia, poprzez stworzenie możliwości udziału dzieci i młodzieży w różnych formach aktywności fizycznej. Realizacja projektu przebiegać będzie z wykorzystaniem środków finansowych, pochodzących z Unii Europejskiej (w ramach perspektywy finansowej 2007-2013) oraz z budżetu państwa.

W szczególności wsparciem objęte będą następujące zadania:

1. programy profilaktyczne i przeciwdziałające agresji i patologii wśród dzieci i młodzieży,

2. promocja zdrowego stylu życia i odżywiania oraz zahamowanie negatywnych tendencji w rozwoju biologicznym dzieci i młodzieży, profilaktyka w obszarze badań lekarskich w sporcie,

3. organizacja zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, obozów sportowo-rekreacyjnych oraz imprez sportowych, w tym rozszerzenie oferty w zakresie kultury fizycznej mające na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania obiektów sportowych w ramach programów m.in. „Moje Boisko Orlik-2012” i „Blisko Boisko”,

4. szkolenie i doskonalenie zawodowe kadry pedagogicznej i trenersko-instruktorskiej,

5. zapewnienie prawidłowego wychowania dzieci i młodzieży i przygotowania do udziału w masowych imprezach sportowych w duchu idei fair play,

6. przeprowadzenie badań naukowych diagnozujących przyczyny agresji i patologii.

W ramach programu planowane jest osiągnięcie następujących efektów:

1. zmniejszenie poziomu agresji oraz patologii wśród nieletnich,

2. podniesienie poziomu sprawności fizycznej dzieci i młodzieży,

3. poprawa stanu zdrowia dzieci i młodzieży oraz wyrobienie pożądanych nawyków żywieniowych,

4. uzyskanie wiedzy naukowej na temat czynników wywołujących agresję oraz sprzyjających powstawaniu przestępczości i zjawisk patologicznych wśród nieletnich oraz sposobu ich niwelowania,

5. integracja działań organów władzy rządowej, władz samorządowych, organizacji pozarządowych oraz instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i kulturę fizyczną w celu przeciwdziałania przestępczości i patologii wśród nieletnich,

6. promocja pozytywnych zachowań w sporcie w ramach idei fair play oraz kształtowanie postaw poszanowania prawa.

Program obejmować będzie następujące obszary działań:

1. profilaktyczne działania skierowane do rodziców, dzieci i młodzieży oraz trenerów i instruktorów sportowych,

2. działania pedagogiczne, w tym zajęcia sportowe, powstrzymujące negatywny wpływ środowiska i otoczenia, kierowane do dzieci i młodzieży,

3. działania promujące zdrowy styl życia i odżywiania,

4. działania interwencyjne i resocjalizacyjne kierowane do dzieci i młodzieży popełniającej czyny karalne.

W celu realizacji przedstawionych powyżej zadań planowane jest podpisanie porozumienia między Ministrem Sportu i Turystyki, Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministrem Edukacji Narodowej oraz Ministrem Zdrowia, w którym określone zostaną warunki współpracy oraz zadania do realizacji przez poszczególne służby w ramach każdego resortu oraz wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z wnioskiem o wywołanie grantu zamawianego na Projekt Badawczy, w ramach którego opracowany zostanie model przeciwdziałania agresji i patologii wśród dzieci i młodzieży poprzez kulturę fizyczną i sport. Następnie zorganizowane zostanie spotkanie z Wojewodami i Marszałkami województw w celu prezentacji założeń programu oraz przekazanie zebranych doświadczeń przy organizacji i wdrażaniu projektu pilotażowego na terenie województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz w zakresie możliwości uzyskania wparcia finansowego ze środków Unii Europejskiej i Budżetu Państwa. W chwili obecnej trwają prace w Ministerstwie Edukacji Narodowej umożliwiające finansowanie celów programu ze środków budżetu państwa w ramach programu rządowego wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży w 2008 r. Prowadzone są również rozmowy z przedstawicielami MSWiA w celu zapewnienia synergii działań z programami profilaktycznymi i prewencyjnymi realizowanymi przez podległe służby resortu. W ramach programu planowane jest wsparcie tego typu działań środkami finansowymi pochodzącymi ze źródeł Unii Europejskiej i budżetu państwa.

3. Finansowanie programu

-        dofinansowania zakupu sprzętu sportowego dla podmiotów realizujących program,

-        dofinansowanie organizacji obozów sportowych oraz imprez sportowo rekreacyjnych realizowanych w ramach programu,

-        dofinansowanie budowy infrastruktury sportowej w ramach programu „Moje Boisko Orlik-2012” , „Blisko Boisko” i innych.

-        Priorytet IX,

-        dofinansowanie projektu badawczego diagnozującego źródła agresji i patologii wśród dzieci i młodzieży oraz oceniającego efekty programu.

Zakres wsparcia ze strony Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Zdrowia określony zostanie na podstawie porozumienia międzyresortowego.

4. Warunki uczestnictwa w programie

Istotnym elementem realizacji celów programu jest osiągnięcie efektu synergii umożliwiającej finansowanie poszczególnych zadań ze środków Unii Europejskiej, budżetu państwa oraz budżetów samorządów terytorialnych. Aby to osiągnąć należy na szczeblu regionalnym, stworzyć strukturę organizacyjną umożliwiającą sprawne wdrażanie programu oraz dającą możliwość występowania z wnioskami o dofinansowanie do wielu źródeł. W punkcie 3. wskazane zostały przykładowe możliwości ubiegania się o dofinansowanie. Doskonałym przykładem mogą być rozwiązania organizacyjne przyjęte w czasie realizacji projektu pilotażowego w województwie Warmińsko-Mazurskim, które będą szeroko upublicznione na spotkaniu z wojewodami i marszałkami województw. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że dobrym partnerem przy wdrażaniu podobnych programów dla Ministerstwa Sportu i Turystyki jest Szkolny Związek Sportowy, który mógłby pełnić rolę koordynatora wdrażania programów na szczeblu regionalnym. Ponieważ od 2007 r. duże wsparcie finansowe dla realizacji programu może pochodzić z Regionalnych Programów Operacyjnych Kapitał Ludzki, istotny wpływ na realizację programów powinny mieć Urzędy Marszałkowskie, które opiniowałyby wnioski podmiotów ubiegających się o wsparcie ze środków budżetu państwa. Ze środków centralnych dofinansowane będą tylko te projekty, które realizować będą cele i zadania programu oraz mające rekomendacje podmiotów mających zdolność do wdrażania programu na odpowiednim poziomie merytorycznym. Bardzo ważnym elementem oceny wnioskodawcy będzie zdolność do uzyskania wsparcia realizacji programu ze środków Unii Europejskiej i budżetu samorządu terytorialnego. Tylko w ten sposób uzyskany będzie efekt synergii i środki finansowe zostaną użyte na realizację wszystkich celów programu co pozwoli na całościowe jego wdrożenie. Ponieważ program w dużej mierze będzie wdrażany i finansowany na poziomie regionalnym ze środków Unii Europejskiej przyjęto w zakresie uczestnictwa rozwiązania funkcjonujące w przepisach o dofinansowanie projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

·        O dofinansowanie projektu ubiegać mogą się wszystkie podmioty na podstawie art.5 pkt 1ustawy z dnia 6 grudnia 2006r.- o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227,poz. 1658, z późn. zm.).